Dane teleadresowe:

Polskie Towarzystwo Przyjaciół Książek

ul. 3 Maja 6

43-140 Lędziny

Tel.: 501233885, prezes Jan Kasprzyk

e-mail.: kacperledziny@gmail.com

Nagroda Genius Loci - Wierny Opiekun Ziemii Śląskiej - Zofia Przeliorz

^{Informacja PTPK 2021 (23.02.2021)}

UHONOROWANIE OSTATNIEGO LAUREATA „GENIUS LOCI 2020”

   6 lutego 2021 roku, prezes Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książek Jan Kasprzyk wraz z wiceprezesem Bogusławem Żogałą udali się do żorskiej dzielnicy Osiny w celu uhonorowania trzeciego laureata wyróżnienia „Genius Loci Wierny Opiekun Ziemi Śląskiej”, zamykając tym samym edycję Anno Domini 2020. Pandemiczna rzeczywistość sprawiła, że do wręczenia statuetki ponownie doszło w domowym zaciszu w obecności córek wyróżnionej: Leokadii i Ireny oraz wnuka Ignacego. Osobą, której wręczono statuetkę została Zofia Przeliorz, nieprzeciętnie i wszechstronnie uzdolniona twórczyni ludowa, która pisze od 1994 roku. Do spotkania doszło w domu laureatki, gdzie odczuwało się podtrzymywanie śląskiej tradycji gawędziarskiej przekazywanej na kolejne pokolenia. Oprócz statuetki i dyplomu wręczono też ostatnią książkę Henryka Ganobisa i Alojzego Lysko „Dwory pogranicza” z dedykacją Alojzego Lysko oraz odtworzono nagranie z jego gratulacjami i życzeniami.

   Jako mieszkanka jednej z najstarszych dzielnic Żor, na tematykę swoich tekstów wybiera nie tylko wydarzenia z dziejów regionu, ale też śląskie ludowe wierzenia, legendy, obrzędy i zwyczaje. Za to pisarstwo ludowe w 2012 roku otrzymała nagrodę im. Oskara Kolberga, zwaną ludowym Oscarem.

   Jej ostatnim literackim osiągnięciem jest wydana przez Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” książka pt. „Dusza starego domu”, która dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, jest kontynuacją serii „Jako downi bywało”. Jest to w pełni pierwsza autorska pozycja, w której wartością dodaną są pełne uroku ilustracje autorki. Przez blisko ćwierć wieku, regularnie jej teksty można znaleźć w pracach zbiorowych, np. „Żory piórem i pędzlem” wydawane przez Żorskie Centrum Regionalne, „O Ślonsku po ślonsku”, czy „Jak tu o nos piyknie” za którym stoi  Żorskie Stowarzyszenie Edukacyjno - Kulturalne i  Centrum Edukacji Regionalnej. Od lat współpracuje też z Muzeum Miejskim w Żorach, publikujące jej teksty w „Kalendarzach żorskich” czy też w „Bajtlu”. W skali ogólnokrajowej można ją było poznać z tekstów zamieszczanych w kwartalniku Stowarzyszenia Twórców Ludowych „Twórczość ludowa”. Tematyczne uporządkowanie wszystkich dotychczas opublikowanych tekstów złożyłoby się na materiał wyjściowy do co najmniej kilku kolejnych książek. Pani Zofia jest też znakomitą gawędziarką uczestniczącą z sukcesami w wielu konkursach i przeglądach, np. w chyba najbardziej spopularyzowanym „Po naszymu, czyli po śląsku”, w roku 2004 została laureatką 3 miejsca w zmaganiach o tytuł „Ślązaczki roku”.

   Jest wszechstronną społeczniczką, działającą na rzecz międzypokoleniowego przekazu gwary, zwyczajów i obrzędów, pieśni, muzyki, strojów regionalnych. Współpracuje z wieloma instytucjami kultury i organizacjami. Od 1995 roku jest także osobą związaną z Zespołem Ludowym Pieśni i Tańca „Osiny”, gdzie jest solistką, instruktorem, autorką tekstów pieśni, scenarzystą i reżyserem widowisk scenicznych.

   Wymienienie wszystkich nagród, i wyróżnień, od których ugina się półka, oraz osiągnięć tak wszechstronnej twórczyni zajęłoby sporo miejsca.

Mimo swego krótkiego i bolesnego wdowieństwa Zofii Przeliorz, można było w trakcie tej krótkiej wizyty w jej towarzystwie wręcz podładować się pozytywną energią, pogodą ducha i optymizmem.

   Z nutką zazdrości, że są miejsca, gdzie kultura ma się dobrze i normalnie dzięki władzom i funkcjonującemu przyjaznemu środowisku, członkowie zarządu PTPK życzyli laureatce „Genius Loci 2020” kolejnych sukcesów, licząc na to, że nie była to ostatnia wizyta ogólnie w Żorach. My do Pani Zosi na pewno przyjedziemy i to w większym gronie! Dlatego, że od Pani Zosi można się wiele nauczyć, podpatrzeć i potem realizować w swoim środowisku.      

Opracował: Bogusław Żogała, Wiceprezes PTPK.        

Jan Kasprzyk-prezes

Nagroda Genius Loci - Wierny Opiekun Ziemii Śląskiej - Bernard Szczech

^{Informacja PTPK 2021 (03.02.2021)}

   16 stycznia br. w siedzibie Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książek w Lędzinach wręczono drugą z nagród "GENIUS LOCI 2020 - Wierny Opiekun Ziemi Śląskiej", którą honorowani są śląscy twórcy.

   Tym razem Dyplom uznania i statuetka trafiła w ręce pochodzącego z Lubszy Bernarda Szczecha, pisarza i historyka, starszego kustosza muzealnego i starszego kustosza bibliotecznego. 

   Nagrodę wręczali prezes Jan Kasprzyk i wiceprezes PTPK Bogusław Żogała w obecności członków zarządu towarzystwa.( Zbigniewa Strzeleńskiego –sekretarza ,Ryszarda Karkoszki-skarbnika ,Ilony Cuber-Cebuli -kronikarza   Ewy Warmbier – czł Komisji rewizyjnej). Laureat ma w swoim dorobku około 160 publikacji książkowych (albumy, książki, broszury, katalogi) oraz liczne publikacje w czasopismach naukowych, popularnonaukowych i w prasie. Swój udział ma także w licznych pracach zbiorowych, tłumaczeniach, opracowaniach redakcyjnych i materiałach przygotowanych do druku. Do Lędzin przyjechał z jeszcze ciepłą, swoją najnowszą książką pt. „Chronogram w śląskiej epigrafice” ze zdjęciami autorstwa swojej córki Dominiki, wydanej w rodzinnej Lubszy.

   W latach, kiedy był dyrektorem Miejskiego Ośrodka Kultury w Lędzinach, przyczynił się do wydania i objął redakcyjną opieką takie pozycje jak „Lędziny. Monografia historyczna” Ludwika Musioła, która ukazała się w 845 rocznicę pojawienia się Lędzin w kronikarskich zapisach, czy też wydane w 25 rocznicę strajku w KWK „Ziemowit” w dn. 15-21 grudnia 1981 roku „Zapisy Ziemowickiej „Solidarności” 1980-2006 : (dokumenty, relacje, wspomnienia, wywiady)”. Redagował także foldery okolicznościowe, wydawane przy okazji kolejnych edycji Nagrody Starosty Bieruńsko – Lędzińskiego „CLEMENS” czy też pisemko o charakterze edukatorskim, skierowanym dla młodych odbiorców „MOK-uś”.

Bernard Szczech ukończył studia na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Przez kolejne lata pracował na różnych placówkach, pozostawiając po sobie wiele książek.

Także w gronie lędzińskich publikacji znalazło się kilka jego pozycji.

197 I- I 972: stażysta w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. 

1977- 1979: nauczyciel historii w Szkole Podstawowej nr 4 w Bytomiu. 

1979- 1980: starszy asystent w Dziale Historii Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.

1980- 1985: adiunkt, kierownik Działu Historii i Kultury Regionu Muzeum Miejskiego w Zabrzu. 

1985- 1988: kustosz, kierownik oddziału Miejskiego Domu Tradycji „UL” Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. 

1988- 1998: starszy kustosz, dyrektor Muzeum Miejskiego w Zabrzu. 

2000- 2005: kierownik Działu Zbiorów Śląskich Biblioteki Śląskiej w Katowicach. 

2005-2007 Organizator i dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Lędzinach. 

2009- Dyrektor Muzeum Miejskiego im. Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej.

Był doradcą Marszałka Województwa Śląskiego a będąc emerytem został kierownikiem działu

Historii i Uzbrojenia Muzeum w Będzinie.

Jest laureatem nagród wojewódzkich oraz nagród Ministra Kultury i Sztuki

Bernard Szczech na spotkaniu z kierownictwem PTPK wyraził chęć do działalności w naszym gronie deklarując pomoc w sprawach na których się zna Zebrani z radością powitali nowego tak znamienitego członka w gronie PTPK.

Natomiast tytułem informacji. W najbliższym czasie wręczona będzie trzecia nagroda Genius Loci w Żorach – Pani Zofii Przeliorz.

opracował Bogusław Żogała.         Za zgodność Jan Kasprzyk.        

Nagroda Genius Loci - Wierny Opiekun Ziemii Śląskiej - Rafał Bula

^{Informacja PTPK 2020}

Po czteroletniej przerwie powrócono do honorowania śląskich twórców nagrodą „GENIUS LOCI - Wierny Opiekun Ziemi Śląskiej”.

Taką nagrodę Oddział Śląski Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Księgarzy po raz pierwszy nadał lokalnym autorom na Targach Książki w katowickim Spodku w 2013 roku. Wówczas to oprócz bojszowskiego regionalisty Alojzego Lysko, uhonorowani zostali Jan Myrcik z Koszęcina i Zygmunt Orlik z Suszca.

W następnym 2014 roku wyróżniono Marka Szołtyska z Rybnika, Małgorzatę Kiereś z Wisły i Melchiora Sikorę z Karviny w Czechach. W 2015 roku  Nagrodę otrzymała Barbara Solarska z Pszczyny, Bernard Kopiec z Imielina ( laureat nagrody Clemens Pro Cultura za 2019 rok) i Anna Stronczek z Kłokocina koło Rybnika. Natomiast  w roku 2016 doceniono Agnieszkę Drobną z Zabełkowa koło Raciborza, dr Józefa Szymeczka z Końska koło Trzyńca w Republice Czeskiej, oraz znanego szerzej Mariana Makulę.

W ostatnich latach niestety sytuacja na księgarskim rynku znacznie się pogorszyła i z powodów ekonomicznych swego żywota dokonało wiele księgarń i antykwariatów w Polsce. Konsekwencją zaistniałej sytuacji stał się fakt rozwiązania organizacji, jaką był Oddział Śląski  Ogólnopolskiego Stowarzyszenie Księgarzy. Tak już zazwyczaj bywa, że po jakimś czasie pustkę należy wypełnić, więc 25 listopada 2019 roku, z siedzibą w Lędzinach, zarejestrowane zostało Polskie Towarzystwo Przyjaciół Książek, które to powróciło do szlachetnej tradycji doceniania dorobku literackiego lokalnych twórców.

  Nie dało się tej nagrody wręczyć na Targach Książki w Katowicach (które odwołano) .Jednak 18 grudnia br. prezes zarządu PTPK Jan Kasprzyk, wiceprezes Bogusław Żogała, oraz Pierwszy laureat tej nagrody, Alojzy Lysko, w kameralnych domowych warunkach wręczyli nagrodę mieszkającemu w Chełmie Śląskim a pochodzącemu z Lędzin Rafałowi Buli, autorowi książek opisujących historię Lędzin i lędzińskich kopalń. Ostatnim jego dziełem, bo tak należy nazwać tą obszerną pozycję, jest drugi tom opracowania „Z dziejów górnictwa węglowego w Lędzinach” wydanym przez  Stowarzyszenie Rozwoju Zawodowego Śląska i Małopolski.

Pozostałe dwie osoby otrzymają nagrody po Nowym Roku.

Za Zarząd PTPK –Prezes Jan Kasprzyk